Yaklaşık 5 yıl önce Pakistan’ın Lahor kentine gitmiştim. Babam Pakistan kökenli ve bu nedenle orada akrabalarımızı ziyaret ediyorduk. O ziyaretimde oradaki akrabalarım bana kriketin sadece bir spor değil, adeta bir milli kimlik olduğunu anlattı. O an fark ettim ki, bizim burada futbol neyse, orada kriket onun kat kat fazlası. O ziyaretimde yaşadığım şeyleri hâlâ unutamıyorum. Kaldığımız otel, o dönem kriket milli takımının da konakladığı oteldi. Bu yüzden etrafında yoğun güvenlik önlemleri alınmıştı. Otel, stadyuma sadece 15 dakikalık mesafedeydi ama yola çıkan herkes gibi biz de bu mesafeyi 3 saatte gidebildik. Trafik kilitlenmişti, yollar kapanmıştı çünkü kriket oyuncularının güvenliği için çevrede neredeyse kuş uçurtulmuyordu. Herkes diken üstündeydi ama bir o kadar da heyecanlıydı.

Kriket... Türkiye’de çoğu kişinin adını bile duymadığı bir spor. Ama Hindistan ve Pakistan’da bir kriket maçı varsa, şehirler duruyor, insanlar işini gücünü bırakıyor, ekran başına kilitleniyor. Peki sadece bir oyun mu bu? Hayır. Kriket, bu iki ülke için bazen siyasetten, hatta savaşlardan bile daha ateşli.

Kriket =Ulusal Gurur + Diplomatik Gerilim

İki ülke arasında 1947'de başlayan siyasi ayrılık, 3 büyük savaşa dönüştü. Ancak bu ayrılığın izleri sadece politikada kalmadı; kriket, iki ülke arasındaki en görünür rekabet alanlarından biri haline geldi. Çünkü Hindistan ve Pakistan’da kriket sadece bir spor değil, aynı zamanda ulusal gururun ve kimliğin temsilcisi.

Her iki ülkede de insanlar krikete duygusal bir bağla yaklaşıyor. Bir galibiyet, halkın moralini yükseltirken; bir mağlubiyet, ulusal hayal kırıklığına dönüşebiliyor. Kriket maçları, insanların tarihsel acılarını, zafer arayışlarını ve bir ulus olma bilincini sahaya taşıyor. Bu nedenle bir Hindistan-Pakistan kriket maçı, sıradan bir spor karşılaşması değil; tarihi bir hesaplaşma gibi yaşanıyor.

Maçın oynanacağı tarihte liderler açıklama yapıyor, güvenlik önlemleri alınıyor, hatta bazen maç iptal ediliyor çünkü ortam geriliyor.

2008 Mumbai saldırıları sonrası Pakistan-Hindistan maçları yıllarca iptal edildi.

Ama 2011’de Dünya Kupası yarı finalinde karşılaştıklarında, iki ülkenin başbakanları bile maçı birlikte izledi. Çünkü biliyorlardı: Bu maç sadece spor değil, bir barış mesajı olabilir.

Kriket nasıl oynanır?
Kriket, iki takımdan oluşan ve top ile sopanın kullanıldığı bir oyundur. Her takım sırayla hem vurucu (batting) hem de atıcı (bowling) olarak görev yapar. Amaç, topu sopayla vurarak mümkün olduğunca fazla koşu (run) yapmaktır. Rakip takım ise atışlarla oyuncuları oyundan çıkarmaya çalışır. Maçlar kısa formatta birkaç saat, test formatında ise günler sürebilir.

Bu yazıda kriketin teknik detaylarına değil, Pakistan ve Hindistan için ne kadar önemli bir kültürel ve politik simge olduğuna odaklandım.

Sahada Oyun, Tribünde Siyaset

Maçlar sırasında atılan tezahüratlar, açılan pankartlar, sosyal medyada dönen mesajlar... Hepsi aslında sporla sınırlı değil. Bir oyuncu hata yaptığında, sosyal medyada linç yiyebiliyor çünkü "ülkeyi temsil edemedin" deniyor.

Ben bunu görünce şunu düşündüm: Biz futbola ne kadar anlam yüklüyorsak, onlar da krikete o kadar yüklüyor. Ama aradaki fark şu: Bu yük sadece sportif değil, politik.

Imran Khan: Sahadan Başbakanlığa

Bir isim var ki bu ilişkinin en büyük kanıtı: Imran Khan.
1992’de Pakistan’ı kriket Dünya Kupası şampiyonu yaptı. Ama onun hikâyesi orada bitmedi. Halkın gözünde “kazanan adam” oldu. Yıllar sonra siyasete atıldı ve ülkenin başbakanı oldu (ancak şu anda görevde değil ve hapis cezası almış durumda).

Yani bir sporcunun, sadece sahada değil, halkın geleceğinde de söz sahibi olabildiği bir coğrafyadan bahsediyoruz. Kriket burada bir spor değil, bir kimlik, bir umut.

Kapanış – Benim Gözümden

Bence kriketi anlamak istiyorsak, sadece kurallarını değil, arkasındaki hikâyeleri de bilmeliyiz. Hindistan ve Pakistan maçlarında sadece top fırlatılmıyor, tarihin gölgesi sahaya yansıyor.

Türkiye’de böyle bir şey düşünemiyoruz bile, ama bu ülkelerde kriketle milliyetçilik iç içe geçmiş. O yüzden bu maçlar izlenirken ağlayanlar da var, bayrak sarılıp sokağa çıkanlar da.
İzlemesi başka, anlaması bambaşka.

Kaynaklar:

https://www.redbull.com/tr-tr/kriket-nedir-nasil-oynanir

https://www.business-standard.com/cricket/news/india-vs-pakistan-a-cricket-rivalry-shaped-by-politics-wars-and-diplomacy-124111200677_1.html

https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/money-history-passion-why-india-pakistan-cricket-rivalry-is-unmatched/articleshow/118484959.cms?from=mdr

Resim yapay zeka tarafından hazırlanmıştır.