Kitaplar, yalnızca kağıt ve mürekkep yığınları değildir; bazıları devrimlerin fitilini ateşler, bazıları zihinleri özgürleştirirken, bazıları ise iktidarları korkutma gücüne sahiptir. Tarih boyunca birçok eser, barındırdığı düşünceler sebebiyle sansüre maruz kalmış, yasaklanmış veya hatta yakılmıştır. Peki, hangi kitaplar neden yasaklandı? İşte yasaklı kitaplar listesine damga vurmuş ve etkileyici hikâyeleriyle kalplerde yer etmiş bazı unutulmaz eserler:
1. George Orwell – 1984 (1949)
Suç: Gerçeği Söylemek
Orwell’in distopik eseri, totaliter rejimlerin bireyleri nasıl kontrol ettiğini çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor. Bu dünyada her şey "Büyük Birader"in gözetimi altında ve özgürlükten eser yok; düşünmek bile suç sayılıyor! Otoriter yönetimler, halkı kışkırtma ihtimali nedeniyle bu kitabı uzun yıllar boyunca yasakladılar. Günümüzde hâlâ birçok ülkede "tehlikeli" bir eser olarak kabul ediliyor.
"1984", 1949’da yayımlandı, ancak hikâyenin geçtiği zaman dilimi 1984 yılı. George Orwell, bu eserini II. Dünya Savaşı sonrası yükselen totaliter rejimlere bir uyarı olarak kaleme aldı. Eserde, Büyük Birader adıyla anılan baskıcı bir yönetim, vatandaşları sürekli izleyerek düşüncelerini kontrol ediyor ve tarihsel gerçekleri kendi çıkarları doğrultusunda değiştiriyor. Gerçeklerin çarpıtıldığı ve bireylerin özgürce düşünme imkanının ortadan kalktığı bir distopya sunuluyor. Kitap, otoriter rejimlerin propaganda, sansür ve gözetim gibi taktiklerini öylesine ustaca aktarıyor ki, bu nedenle birçok ülke –özellikle diktatörlükler– kitabı yasaklama yoluna gitti. 1949, kitabın yayımlandığı yılken, 1984 ise Orwell tarafından tasarlanan distopik geleceğin yılı!
2. Aldous Huxley – Cesur Yeni Dünya (1932)
Suç: Fazla Gerçekçi Olmak
Huxley, gelecekte insanların ilaçlarla (Soma) mutlu olduğu ve bireyselliğin kaybolduğu bir dünya tasvir etti. Bu eser, bazı hükümetler tarafından "ahlaksızlığı ve uyuşturucu kullanımını özendirdiği" gerekçesiyle yasaklandı. Oysa Huxley, yalnızca olası bir geleceği sergiliyordu!
3. Ray Bradbury – Fahrenheit 451 (1953)
Suç: Kitapların Gücünü Göstermek
Düşünün ki, bir toplumda kitap okumak yasak! Bradbury’nin çarpıcı romanında, hükümet kitapları yakarak insanları cahil bırakmayı hedefliyor. Ironik olan ise, bu kitap, sansürü eleştiren bir eser olmasına rağmen birçok ülkede yasaklandı!
4. Salman Rushdie – Şeytan Ayetleri (1988)
Suç: İnançları Sarsmak
Bu eser yayımlandığında öylesine büyük bir kriz yarattı ki, yazar Salman Rushdie hakkında ölüm fetvası bile verildi! Kitap, İslam dünyasında büyük tepkilere yol açtı ve birçok ülkede yasaklandı. Hatta kitabı dağıtan bazı kitabevlerine saldırılar düzenlendi.
5. Adalet Ağaoğlu – Fikrimin İnce Gülü
Suç: Askeri Kuvvetleri Küçük Düşürme
Türk Silahlı Kuvvetleri'ni tahkir ve tezyif suçlamalarıyla 1981 yılında tüm kitaplar toplatılmış ve yazara davalar açılmıştır. Ancak, iki yıl süren mahkeme sürecinin ardından yazar ve eserleri aklanmıştır.
Sansür, sanatı durdurabilir mi?
Yasaklanan kitaplar tarihin en çok okunan eserleri arasında yer almakta! Zira yasaklar, insanların merakını her daim artırır. Düşünceler özgür olmalı ve kitaplar asla susturulamamalıdır! Peki, senin okuduğun ve yasaklandığını öğrendiğinde seni şaşırtan bir kitap var mı?