Yapay Zekâ Benim Mesleğimi Elimden Alacak mı?
Bundan birkaç ay önce spor salonundan çıkmış, yorgun argın eve dönüyordum. Antrenörümle bir program üzerine konuşmuştuk. Kafamda hâlâ "haftalık split mi yapsam yoksa full-body mi?" gibi sorular dönüyordu. Sonra eve geldim, telefonumu elime aldım ve bir yapay zekâ uygulamasına şöyle yazdım: "Kadınlar için haftalık yağ yakımına uygun spor programı hazırla." Tam 10 saniye sonra önüme tam sayfa detaylı bir program döküldü. Sadece egzersiz değil, hangi gün ne yemeliyim, hangi nabız aralığında kardiyo yapmalıyım, hepsi vardı. Ve itiraf edeyim: Şaşırdım, etkilendim… ama aynı zamanda biraz da ürktüm.
Çünkü ben o programı hazırlamak için bir antrenöre danışıyordum, bazen para ödüyordum, bazen randevu için zaman ayırıyordum. Şimdi sadece birkaç kelime yazarak aynısını hatta fazlasını alabiliyordum. Peki bu ne anlama geliyordu? Benim gibi bireyler için bu büyük bir kolaylıkken, o işi yapan insanlar için neydi?
Aynı şey diyetisyenlik için de geçerli. Biliyorsunuz, son zamanlarda “AI ile beslenme planı yapma” uygulamaları patladı. Kalorini, yaşını, hedefini yazıyorsun, birkaç saniyede haftalık beslenme programın önünde. Hatta bazıları yediklerini takip ediyor, sana uyarılar veriyor, su içmeyi hatırlatıyor. Kulağa muhteşem geliyor, değil mi? Ama bir yandan da içimden şöyle bir ses yükseliyor: "Gerçekten iyi mi bu?"
Yakın bir arkadaşım yeni mezun bir diyetisyen. Hayalinde kendi kliniğini açmak vardı. Ama geçenlerde bana şöyle dedi: “Eskiden insanlar kilo vermek için doktora ya da diyetisyene giderdi. Şimdi YouTube'dan video izliyorlar ya da ChatGPT’ ye yazıyorlar. Bizden çok ona güveniyorlar.” O an yüzündeki hayal kırıklığını unutamıyorum.
Bir tarafta teknolojinin sağladığı akıl almaz kolaylık, öteki tarafta insan emeğinin gölgede kalışı. Ve bu sadece diyetisyenlik, antrenörlükle sınırlı değil. Metin yazarları, çevirmenler, hatta öğretmenler… Hepimiz bir noktada aynı soruyla yüzleşiyoruz: "Yapay zekâ benim yerime geçer mi?"
Ben de metin yazarı olarak çalışıyorum. İlk zamanlar “AI yazamaz ki benim gibi” diye düşünüyordum. Sonra bir gün denemek istedim. Bir metin başlığı verdim, karşıma gelen içerik neredeyse benim yazdığımdan farksızdı. Belki biraz daha soğuktu, belki biraz ruhsuzdu ama doğruydu. Bilgiler eksiksizdi. O gün kendi kendime şunu sordum: “Eğer müşteri sadece bilgi istiyorsa, beni neden tercih etsin?”
Ama işte tam bu noktada kişisel bir fark yaratma ihtiyacı doğuyor. Çünkü yapay zekâ çok şey yapabilir ama empati kuramaz, ses tonunu hissedemez, gerçekten seni anlayamaz. Bir antrenör, sadece program yazmaz; seni motive eder, duruşunu düzeltir, moralin bozuksa konuşur. Bir diyetisyen sadece kalori hesaplamaz; alışkanlıklarını öğrenir, geçmişini dinler, belki çocukluk travmalarına göre yemek ilişkini değerlendirir. Bunu bir makine yapamaz. Ama insanlar bu farkı her zaman görebiliyor mu, işte orası biraz karışık.
Yapay zekâyı kullananlar çoğu zaman bu “insan dokunuşunu” aramıyor. Hız, pratiklik ve maliyet onların önceliği. Özellikle öğrenciler ve gençler arasında bu daha belirgin. Ayda binlerce lira danışmanlığa vereceklerine, birkaç dakikada bilgiye ulaşmayı tercih ediyorlar. Haklılar da… Ama bu tercih, uzun vadede insanla insan arasındaki bağı azaltıyor. İşte bu beni asıl endişelendiren şey.
