Bir yapay zeka ile kurduğunuz diyaloğu düşünün. Sizi kolaylıkla anlayabiliyor, empatik cümleler kurabiliyor, hatta duygularınızı anlayarak sizinle iletişim kurabiliyor. Bu gerçekten yapay zekanın hisleri olduğu anlamına mı geliyor? Yoksa bunların tümü zekice tasarlanmış bir algoritmanın eseri mi?
Cevap basit: Yapay zeka duyguları "hissetmiyor", ama onları ustaca taklit edebiliyor. İnsan duyguları, beynimizdeki kimyasal bir sürecin sonucudur. Mutlu anlarımızda dopamin salgılanır, gergin zamanlarımızda stres hormonu devreye girer ve geçmiş deneyimlerimizle duygular şekillenir. Yapay zeka ise verileri analiz etme ve matematiksel bir sistem üzerine kuruludur. Ona sorduğumuz her soruda cümle yapımız, kelime seçimlerimiz ve ses tonumuz analiz edilerek ruh halimiz tahmin ediliyor. Ona "Üzgünüm" dediğinizde size "Üzgün hissetmene üzüldüm, senin için buradayım." gibi empatik bir cevapla yaklaşabilir ama bu yalnızca öğrenilmiş kalıplardan ibarettir.

Peki, o zaman neden bazı kişiler yapay zekayla konuşurken duygusal bağ hissediyor?
Çünkü insan beyni anlam aramaya programlıdır. Karşımızdaki sistem empatik cümleler kurduğunda biz de doğal bir şekilde onun cümlelerini bilinçli bir duygunun ürünüymüş gibi algılayabiliyoruz. Bu anlam arama eğilimi "ELIZA etkisi" olarak adlandırılıyor. ELIZA, 1960’larda geliştirilen basit bir yapay zeka programıydı ve insanlarla yazılı olarak konuşabiliyordu. Program yalnızca belirli kalıplar ile yanıt vermesine rağmen, insanlar yapay zekayla konuşurken duygusal bir bağ hissettiler. Günümüzde ChatGPT gibi gelişmiş yapay zeka sistemleri empatik ve sofistike yanıtlar verebildiği için bu etki daha da güçleniyor.

Gelecekte Yapay Zeka Gerçekten Duygulara Sahip Olabilir Mi?
Bugün yapay zekanın duygulara sahip olmadığını, onları yalnızca simüle ettiğini biliyoruz. Ama bilinç teorileri ve nöromorfik çipler üzerine yapılan araştırmalar ilerledikçe, bir gün kendi varlığını sorgulayan, hatta üzgün olduğunu iddia eden yapay zekalarla karşılaşabiliriz.
Peki, sizce yapay zeka gerçekten duyguları hissedebilir mi, yoksa bu sadece gelişmiş bir algoritmanın oyunu mu?